لوله استیل یک استوانه توخالی است که از جنس استیل یا فولاد ضدزنگ ساخته می‌شود و می‌تواند در انواع مختلف مقاطع مانند گرد، بیضی، مربع یا مستطیل تولید شود. این لوله‌ها به دو روش متفاوت، بدون درز یا جوشی ساخته میشوند. ابعاد لوله استیل از نظر طول، قطر و ضخامت متغیر هستند و برای شناسایی و خرید لولههای استیل، معمولاً از قطر خارجی (OD) و ضخامت دیواره (WT) استفاده می‌شود. این ابعاد می‌توانند بر اساس اینچ یا میلی‌متر بیان شوند.
لولههای فولاد ضد زنگ در دسته‌های مختلفی تولید میشوند که این دسته‌ها بیانگر ضخامت دیواره لوله‌ها هستند. در واقع، رده لوله‌ها نشان‌دهنده میزان تحمل فشار و دما است و مشخص می‌کند که لوله‌ها برای انتقال و فرآوری سیالاتی مانند نفت، گاز، آب و سایر مواد مناسب هستند. این رده‌بندی‌ها براساس استاندارد شامل 5S، 10S، 40S و 80S است، اما رده‌های 160S و XXS نیز در صنعت مورد استفاده قرار گرفته و توسط برخی تولیدکنندگان ارائه میشوند.
به طور کلی، ابعاد لوله استیل با اندازه اسمی بین ⅛ تا 24 اینچ یا 6 تا 600 میلی‌متر تولید میشوند و در موارد خاص سایزهای بزرگتری نیز وجود دارد. طبق استاندارد، لولههای استنلس استیل با این اندازه‌ها دارای قطر خارجی بین 10.3 تا 609.6 میلی‌متر هستند.
انواع استاندارد لوله استیل
لولههای استیل بر اساس استانداردهای گوناگونی تولید میشوند. از جمله مهمترین این استانداردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استاندارد ASME B36.10: این استاندارد که توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) تدوین شده است، یکی از برجسته‌ترین استانداردهای جهانی برای لولههای استیل است و به مشخص کردن ویژگیهای مکانیکی و ابعادی این لوله‌ها می‌پردازد.
- استاندارد EN 10255: تدوین شده توسط اتحادیه اروپا، این استاندارد نیز مشخصات مکانیکی و ابعادی لولههای استیل را تعیین می‌کند و شباهت زیادی به استاندارد ASME B36.10 دارد.
- استاندارد BS EN 10217-7: این استاندارد توسط مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI) تهیه شده و به تنظیم ویژگیهای مکانیکی و ابعادی لولههای استیل می‌پردازد که مشابه استاندارد ASME B36.10 است.
- استاندارد API 5L: توسط انجمن نفت آمریکا (API) تدوین شده و به توصیف ویژگیهای مکانیکی و ابعادی لولههای استیل مورد استفاده در صنایع نفت و گاز می‌پردازد.
- استاندارد ASTM A106: تدوین شده توسط انجمن مواد و آزمون آمریکا (ASTM)، این استاندارد نیز مشخصات مکانیکی و ابعادی لولههای استیل مورد استفاده در صنایع نفت و گاز را تعیین می‌کند.
ابعاد استاندارد لوله استیل
محاسبه وزن لوله استیل
جدول زیر برای محاسبه وزن لولههای فولاد ضد زنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و وزن بر اساس دانسیته آلیاژهای استیل محاسبه می‌شود. هرچند دانسیته آلیاژهای مختلف کمی با هم تفاوت دارند، اما در این جداول از یک مقدار متوسط برای محاسبه وزن لولههای استنلس استیل استفاده شده است. این روش برای محاسبه وزن تمامی گریدهای لولههای استنلس استیل مانند 304، 304L، 316، 316L، 321، 321H، 347H، 347، 310S، 304H، 201، 430، 309، 314 و همچنین انواع لولههای درزدار و بدون درز در سری 300 و 400 بهکار می‌رود.
نکاتی که باید در مورد ابعاد لوله استیل بدانید
نکاتی که در مورد ابعاد لوله استیل وجود دارد در ادامه به آنها اشاره شده است؛
قطر خارجی لولههای استیل با سایز NPS 12 (DN 300) و کوچکتر معمولاً بزرگتر از اندازه اسمی آن است. در حالی که قطر خارجی لولههای NPS 14 (DN 350) و بزرگتر با اندازه اسمی آنها یکسان است.
همچنین، ضخامت دیواره لولههای با اندازه اسمی NPS 14 تا NPS 22 (DN 350-550) ممکن است در رده‌های مختلف با ضخامت لولههای فولادی مشابه طبق استاندارد ASME B36.10M تفاوت داشته باشد.
پسوند “S” در شماره رده به منظور تمایز بین لولههای استنلس استیل طبق استاندارد 19M و لولههای فولادی طبق استاندارد B36.10M استفاده می‌شود.
استاندارد ASME B36.10M همچنین شامل ضخامت‌های مختلفی از لولههای فولادی است که برخی از آنها با آلیاژهای استیل ضد زنگ نیز تولید شده و به صورت تجاری در دسترس هستند.
جمع بندی
لولههای استیل یکی از پرکاربردترین محصولات صنعتی هستند که در انواع مختلف و بر اساس استانداردهای جهانی تولید میشوند. این لوله‌ها به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و دوام بالا، در صنایع نفت، گاز، آب و سایر سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرند. استانداردهایی مانند ASME B36.10، EN 10255، BS EN 10217-7، API 5L و ASTM A106 ویژگیهای مکانیکی و ابعادی لولههای استیل را تعیین میکنند. برای خرید و تامین انواع لولههای استیل، می‌توانید به سایت استیل نوبل به عنوان یکی از تامین‌کنندگان معتبر در این زمینه مراجعه کنید.
سوالات متداول
تفاوت بین لوله استیل درزدار و بدون درز چیست؟
لولههای بدون درز به صورت یکپارچه تولید میشوند و جوشی ندارند، در حالی که لولههای درزدار از طریق جوشکاری ساخته میشوند. لولههای بدون درز برای کاربردهای با فشار و دمای بالا مناسبتر هستند.
لوله استیل چه مزایایی نسبت به لولههای دیگر دارد؟
لوله استیل مقاومت بالایی در برابر خوردگی، زنگزدگی و حرارت دارد و دوام طولانیتری نسبت به لولههای فولادی معمولی و یا پلاستیکی دارد.
چه استانداردهایی برای لولههای استیل وجود دارد؟
از جمله مهمترین استانداردها برای لولههای استیل میتوان به ASME B36.10، EN 10255، BS EN 10217-7، API 5L و ASTM A106 اشاره کرد که هر کدام ویژگیهای فنی و ابعادی خاصی را تعیین میکنند.
